De Gordonmethode

Actief luisteren

Actief luisteren is met volle aandacht, zonder onderbreking en zonder oordeel, luisteren. Jonge kinderen kunnen hun behoeften vaak nog niet in gesproken taal uitdrukken. Daarom is het goed om ook naar de lichaamshouding en gezichtsexpressie van het kind te kijken.

Bij actief luisteren is het belangrijk om als volwassene te observeren en je te verplaatsen in het kind. Wat zegt hij, wat doet hij en wat zou hij voelen? Je geeft het kind jouw volle aandacht en steun, zonder dat je het ‘probleem’ overneemt. Wanneer je dat doet, spreken we van een communicatiestop. Dit zijn reacties van de volwassene om het probleem voor het kind zo snel mogelijk op te lossen. Hierbij wordt de oplossing te snel gegeven, zonder eerst goed te luisteren, waardoor de communicatie letterlijk stopt. Door begripvol te reageren op de emoties van het kind, voelt het zich gesteund en begrepen. Zo leert hij of zij dat deze gevoelens bestaan en leert hij of zij ermee omgaan. Daarnaast geef je het kind het gevoel dat het bij je terecht kan en dat je er voor hem bent. Vaak stimuleert dit het kind om nog meer te vertellen.

Bijvoorbeeld: Ilou huilt omdat zij haar knuffel kwijt is. Volwassene ‘Ik zoek hem wel even’ (hier stopt de communicatie, omdat de volwassene het probleem overneemt) Bij actief luisteren kan de reactie van de volwassene zijn: ‘Je bent er verdrietig van hè, je mist hem zeker. Waar heb je hem voor het laatst gezien?’

Bij actief luisteren los je niet het probleem op, of geef je goed bedoelde adviezen, bij actief luisteren benoem je de gevoelens van het kind. Door begripvol te reageren op de emoties van het kind, voelt het zich gesteund en begrepen. Zo leert hij of zij dat deze gevoelens bestaan en leert hij of zij ermee omgaan. Daarnaast geef je het kind het gevoel dat het bij je terecht kan en dat je er voor hem bent. Vaak stimuleert dit het kind om nog meer te vertellen omdat het zich oprecht gehoord/gezien voelt.

Overschakelen

Er zijn verschillende ik-boodschappen. Zo ook een confronterende. Als je merkt dat het kind zich verzet tegen de ik-boodschap, kun je kiezen voor ‘overschakelen’. Je ‘schakelt’ van confronteren naar luisteren. Met andere woorden: je schakelt over van je eigen gevoelens naar die van het kind. Je luistert naar de gevoelens van het kind en laat zien dat je openstaat voor wat er in hem omgaat en dat je probeert zijn behoeften te begrijpen. Na het overschakelen kun je weer terugkomen op je oorspronkelijke ‘ik-boodschap’. Soms moet je meerdere keren overschakelen voordat het kind naar je kan luisteren.

Bijvoorbeeld: Daan voetbalt in de gang. Volwassene: ‘’Als je in de gang voetbalt, worden de muren vies en dat vind ik zonde.’’ Daan reageert niet en schiet de bal nog een keer door de gang. Volwassene: ‘’Jij wilt graag verder voetballen.’’ Daan: ‘’Ja.’’ Volwassene: ‘’Jij wilt voetballen en ik ben bang dat de muren vies worden. Zullen we samen een plek zoeken waar niets vies kan worden?’’

De ik-boodschap

Als je communiceert vanuit de ik-boodschap, praat je vanuit jezelf: je zegt wat je bedoelt, denkt en voelt en geeft geen commentaar op het gedrag van de ander. Een ik-boodschap bestaat uit drie onderdelen:

1. Het gedrag van het kind, zonder oordeel

2. Je eigen gevoel

3. De gevolgen die het gedrag heeft

Belangrijk hierin is wel dat verbaal en non-verbaal op elkaar aansluit. Voor een kind is het onduidelijk als je non-verbaal uitstraalt dat je iets niet prettig vindt, maar dit niet uitspreekt. Als de communicatie tussen de volwassene en het kind duidelijk is, ontstaat een positieve relatie en worden conflicten en ruzies voorkomen. Daarnaast geef je door te zeggen wat je denkt en voelt het goede voorbeeld. Hierdoor stimuleer je het kind om zijn of haar gevoelens ook uit te spreken.

Voorbeeld van een ik-boodschap: “Ik ben blij dat jij de bordjes en bekers op de tafel hebt gezet, nu kan ik de speltwafels en de andere spullen klaarzetten. Zo kunnen we snel aan tafel.”

Het gedragsraam

Dit geeft het kader waarin je het gedrag van een ander en je eigen gedrag plaatst, zodat je snel ontdekt wie nu werkelijk het probleem heeft. We zijn namelijk geneigd om alle problemen op ons te nemen of eigen te maken. Daarnaast kijk je vanuit jouw eigen raam naar het gedrag van een ander en beoordeel jij of je het gedrag wel of niet acceptabel vindt. Als je bepaald gedrag niet acceptabel vindt, dan heb jij dus een probleem. Is het voor jou acceptabel dan is er geen probleem of heeft de ander een probleem.

Bijvoorbeeld: Ilou huilt omdat zij haar knuffel kwijt is.. Jij hebt geen probleem want verdrietig zijn mag, maar Ilou heeft wel een probleem. Dan kun je starten met actief luisteren.

De overlegmethode

De overlegmethode gebruik je om van een conflictsituatie een win-winsituatie te maken. Samen zoek je naar een oplossing waarmee beide partijen blij zijn en er dus geen ‘verliezers’ zijn. Hiermee is de overlegmethode een alternatief voor de autoritaire methode, waarbij de ouder of volwassene alles bedenkt en eist, en de toegeeflijke methode, waarbij het kind zijn zin doordrijft. De overlegmethode is, in een vereenvoudigde vorm, al toepasbaar bij kinderen vanaf 2 jaar. De overlegmethode bestaat uit 6 stappen, maar vaak zijn stap 5 en 6 al niet meer nodig. De overlegmethode kan ook toegepast worden als bijvoorbeeld 2 kinderen met hetzelfde autootje willen spelen. In plaats van het probleem voor de kinderen op te lossen ‘hij was eerst dus geef maar terug’, kun je de kinderen begeleiden in de overlegmethode om samen tot een oplossing te komen.

Stap 1: Wat is er? Jij wilt dus… en ik wil graag… Stap 2: Wat doen we daaraan? Heb jij een idee? … Ik weet ook wat… Weet je nog meer? Stap 3: Wat vind je dan van dit idee? Stap 4: Zullen we het zó doen? Stap 5: En wanneer? Stap 6: Wat hebben we het mooi opgelost, hè? En als het toch niet lukt, praten we er weer over, goed?

De waardenbarometer

Tot slot de waardenbarometer; veel problemen of conflicten ontstaan door botsende waarden tussen mensen. Bij waarden vind je er iets van zonder dat dit direct gevolgen voor je heeft, maar het doet wel iets met je.

Bijvoorbeeld: Een kleuter op de BSO eet zijn korstjes van de boterham niet op. De één zal hier iets van vinden, want dat hoort niet, de ander vindt dit prima. Dit is heel persoonsgebonden.

Aan de hand van de waardenbarometer kun je bepalen of je iets met deze waardenbotsing wil doen en zo ja wat. Wil je invloed uitoefenen of macht. Hoe meer macht je inzet, hoe meer dit ten koste kan gaan van de relatie. Wat je ook doet, het is belangrijk dat je dicht bij jezelf blijft: Ik ben belangrijk, jij bent belangrijk, onze relatie is belangrijk.

Emmi Pikler

Verder hanteren wij bij Zazou de visie van Emmi Pikler op de ontwikkeling van kinderen. In de visie van Emmi Pikler wordt ervan uitgegaan dat kinderen zich het beste ontwikkelen als de ontwikkeling een natuurlijk verloop krijgt. Wanneer kinderen ontdekken en leren in hun eigen tempo en op hun eigen manier kunnen zij zich optimaal ontwikkelen. Aan de pedagogisch medewerker is het de taak om in te schatten wanneer er hulp nodig is. Wanneer je een kind in zijn ontwikkeling overvraagt, wordt de natuurlijke nieuwsgierigheid en leergierigheid belemmerd. Vrije beweging, vrij spel, de voorbereide werkomgeving, de grondbox en respectvolle verzorging vormen de belangrijkste onderdelen binnen deze visie.

De voorbereide werkomgeving

De voorbereide werkomgeving heeft als doel: bijdragen aan de emotionele veiligheid en voorspelbaarheid. Om voor kinderen een uitnodigende speelomgeving te creëren, zijn er ingerichte speelhoekjes en zorgen de pedagogisch medewerkers ervoor dat er speelgoed en materiaal de kinderen uitnodigt om te gaan spelen. Daarnaast worden er dagelijks activiteiten georganiseerd en aangeboden waar de kinderen vrijwillig bij kunnen aansluiten. Ook wordt er van tevoren na gedacht over wat er nodig is voor een handeling of activiteit. Het gaat er bij een voorbereide werkomgeving om dat alles klaar staat om het volledige moment voor iedere activiteit door te komen, zodat de pedagogisch medewerker zoveel mogelijk met zijn of haar aandacht en fysieke aanwezigheidbij de kinderen kan blijven. Dit zorgt voor rust onder de kinderen en draagt bij aan de band.

Vrije beweging & vrij spel

Al bewegend leert een kind de wereld kennen. We vinden het dan ook belangrijk om kinderen hier de ruimte voor te bieden, bijvoorbeeld door regelmatig buiten te spelen en binnen veel fysieke ruimte aan te bieden waarin kinderen kunnen ontdekken. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van een ruime grondbox, waarbij kinderen door te liggen op een stevige ondergrond hun eigen lichaam steeds beter leren kennen. De lichaamsgewaarwording die hij of zij van een stevige ondergrond krijgt is belangrijk voor zijn of haar motorische ontwikkeling.

Pedagogisch coach

Waar willen de medewerkers zich in verbeteren? Hoe kunnen zij dit aanpakken? Dit zijn vragen waar onze pedagogisch coaches zich mee bezig houden. Aan de hand van gesprekken worden de medewerkers gecoacht op hun eigen hulpvraag. Daarna gaan de pedagogisch medewerkers met hun eigen hulpvraag aan de slag en worden er zo nodig door de coaches handvatten aangeboden. Aan het eind van het jaar wordt de hulpvraag geëvalueerd. Er staan in een jaar minimaal 3 gesprekken op de planning, waarbij medewerkers extra gesprekken kunnen aanvragen. Bij deze gesprekken wordt er besproken waarin de medewerkers zich willen verbeteren en hoe zij de 6 interactievaardigheden hierbij kunnen toepassen. Daarnaast wordt er 1 keer per jaar een coachcursus georganiseerd, waarbij de medewerkers meer leren over hun leerstijl en gaan brainstormen over de punten waarop zij gecoacht willen worden. Bij Kinderopvang Zazou hebben we 4 pedagogisch coaches. Dit zijn: Mario Becker, Martine Bosch, Marjolein Hoek & Bregje de Moes. Martine en Bregje richten zich op het kinderdagverblijf en Mario en Marjolein op de BSO.

Even voorstellen

Coaches: Samen geven wij het coachen vorm! Regelmatig gaan wij samen zitten om het coachen te evalueren en te verbeteren. De medewerkers komen bij ons met hun hulpvraag en met plezier gaan we daarmee aan de slag.

Pedagoog

Binnen Zazou hebben wij een pedagoog die de pedagogisch medewerkers, maar ook jullie als ouders kan adviseren over verscheidene opvoedvraagstukken. Dit kan gaan over situaties met zorgen over de ontwikkeling van een kind, maar ook over algemenere opvoedvragen. Het inschakelen van onze pedagoog hoeft dus niet zorgelijk te zijn. Soms kan het fijn zijn als iemand met je meedenkt over hoe je bepaalde situaties kunt aanpakken.

Bij Zazou geloven wij dat elk kind op zijn eigen tempo en manier ontwikkelt. De ontwikkeling van kinderen kan verschillend verlopen, doordat kinderen op andere momenten focussen op andere ontwikkelingsgebieden. Soms slaan kinderen zelfs ontwikkelingsmijlpalen over. Er zijn kinderen die niet kruipen, maar bilschuiven of die niet hebben getijgerd, maar gelijk gaan kruipen. Kinderen hebben een uitdagende fysieke omgeving nodig om in te ontwikkelen. Bij Zazou wordt er gekeken naar wat elk kind nodig heeft en wat zijn of haar behoeftes zijn. Door hierop aan te sluiten kunnen we hen het beste stimuleren in de ontwikkeling. Mochten er zorgen zijn over een kind dan wordt er door de pedagoog gekeken naar hoe de omgeving van het kind (de mensen om het kind heen, de kinderopvang en de fysieke omgeving) het kind zoveel mogelijk kunnen ondersteunen in zijn of haar ontwikkeling.

Even voorstellen

Bregje: Binnen Zazou kunnen jullie voor opvoedvraagstukken bij mij terecht. Ik ben als kind begonnen bij Zazou, waarna ik 5 jaar geleden ben gestart als pedagogisch medewerker op de groep. Met veel plezier heb ik 4 jaar op de groep gestaan, waarna ik de kans kreeg om verder bij te dragen aan de ontwikkeling van de kinderen binnen Zazou als pedagoog. In deze 5 jaar heb ik ook mijn opleiding orthopedagogiek aan de Universiteit Utrecht afgerond, waarbij ik kennis en ervaring heb opgedaan met verscheidene opvoedvraagstukken. Voor vragen of zorgen over de opvoeding kunnen jullie mij dan ook altijd benaderen via de e- mail (website@kdvzazou.nl)